سرمایه گذاری در طلا چگونه انجام می‌شود؟

سراغ "محمد کشتی آرای" رئیس اتحادیه طلا رفته ایم. چهره ای که برای خیلی از شما آشناست و در عین حال می تواند یکی از بهترین مشاوران برای شما در زمینه سرمایه گذاری محسوب شود. پاسخ آقای رئیس به پرسش های خلاقیت، حکیمانه و دیپلماتیک بود، اما نکات فراوانی برای علاقمندان این عرصه دارد.

او در جواب به سوالات ما چندان راحت و صریح حرف نزد اما درباره همه جوانب طلا و بازار آن حرف زد. آقای کشتی آرای هر روز با شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی و خبرگزاری ها مصاحبه دارد و باتوجه به این و تجربه سال ها حضور در صحنه اول بازار می داند در بازار پرتلاطم فعلی بهتر و بایسته تر است نظرات صریح نداشته باشد.


 محمد کشتی آرای رییس اتحادیه طلافروشان کشور است و باید وقتی در جایگاه حقوقی اش صحبت می کند، حواسش به همه چیز باشد. هرچه هست او یکی از صاحب صلاحیت ترین افراد برای پاسخ دادن به این سوال نشریه خلاقیت بود و ما با ایشان در این خصوص مصاحبه کردیم: «با طلاهای مان چه کنیم؟ و اصولا چگونه وارد سرمایه گذاری در بازار طلا شویم که بازنده نباشیم؟» پاسخ های این طلافروش قدیمی و کارشناس خبره، خواندنی است.

طلای تان را حفظ کنید

*باتوجه به وضعیت اقتصادی و وضعیت بازار، مردم باید با طلاهای خود چه کار کنند؟

طلا فلزی است که باتوجه به شرایط خاص فیزیکی که دارد، هیچ وقت از بین نمی رود و مواد شیمیایی روی آن اثر نمی گذارد. طلا به خاطر بقای فیزیک، در قرون و اعصار گذشته کارایی بسیاری داشته است. تمام طلاهایی که از بدو خلقت بشر تا امروز استخراج شده، همه موجود است.


طلا از بین رفتنی نیست و هیچ آسیبی ازجمله بحران و نوسانات اقتصادی تاثیر منفی روی آن ندارد. پس بنابراین هرکس طلا دارد باید در حفظش بکوشد. در پاسخ به این که «مردم با طلاهایی که دارند چه کاری انجام دهند» تنها فکر و کار مثبت این است که طلاهای شان را نگه دارند.

 در حرفه طلا و جواهر، تمام واحدهای بزرگ و کوچک در دنیا، میزان سرمایه خود را به پول حساب نمی کنند و براساس میزان وزن، سرمایه خود را نگهداری می کنند؛ برای اینکه بتوانند در داد و ستدها و معاملات موجودی اولیه خود را حفظ کنند. یعنی اگر شما به یک طلافروش بگویید چه میزان سرمایه دارید، هیچ وقت به شما عدد و رقم ریال نمی دهد بلکه می گوید مثلا یک کیلو یا دو کیلو سرمایه دارم.

این مساله در واحدهای تولیدی خیلی بزرگ در کشورهایی مثل ایتالیا و کشورهای دیگری که در تولید طلا صاحب نام هستند، به همین شکل است. آنها هم میزان سرمایه خود را به یورو یا دلار حساب نمی کنند و براساس وزن طلای شان میزان سرمایه خود را محاسبه می کنند. توصیه من این است کسانی که طلا دارند، به همان شکل آن را حفظ کنند.

*حفظ و نگهداری طلا در آینده چه خاصیت و سودی دارد؟

اگر ما هر کشوری را به عنوان یک خانواده بزرگ مردم را اعضای این خانواده در نظر بگیریم و هر کشور وقتی قدرتمند است که از نظر اقتصادی قوی باشد. در دنیای امروز غیر از بحث تکنولوژی، علم، صنعت، راه و... که جز ثروت یک کشور است؛ پول یک کشور وقتی ارزش دارد که معادل مقدار پولی که در جریان داد و ستدها است؛ پشتوانه ای وجود داشته باشد که به آن طلا می گویند یا فلزات گران بهای دیگر یا حتی جواهرات.


 برای همین حفظ طلا برای کشورها اهمیت دارد. حالا یک خانواده که بخش و جزء کوچک از یک کشور است، وقتی می تواند قوی باشد که دارای پشتوانه قوی اقتصادی و پولی باشد. پشتوانه اقتصادی هر خانواده، بستگی به میزان سرمایه اندوخته آنها دارد. این سرمایه می تواند ملک هم باشد. البته سرمایه گذاری در مسکن آسیب پذیر است.

*از چه نظرهایی ملک آسیب پذیر است؟

از هر جهتی. مثلا در جریان حوادث طبیعی مثل زلزله، سیل و... آسیب پذیر است و ممکن است قسمتی از آن از بین برود. یا از نظر اقتصادی ممکن است قسمتی از آن از بین برود. یا از نظر اقتصادی ممکن است ارزش خود را از دست بدهد. اما طلا در مقابل حوادث طبیعی هم مقاوم است و می تواند حفظ شود.

طلا با حجم کم و ارزش بالا می تواند یک پشتوانه و سرمایه باشد که در مواقع ضروری مورد استفاده قرار بگیرد. یکی دیگر از خواص جالب طلا این است که هیچ کالایی در دنیا به سرعت طلا، قابلیت تبدیل شدن به پول نقل را ندارد.

 تنها چیزی که بلافاصله و سریع می تواند به پول و نقدینگی تبدیل شود، طلا است. جمع تمام این مزایا باعث شده است این روزها توجه همه به سرمایه گذاری در بازار طلاجلب شود بنابراین اگر کسی طلا دارد باید در حفظ آن بکوشد.

نسل جدید به طلا به عنوان پشتوانه مالی نگاه نمی کند

*توصیه شما درمورد خرید و نگهداری طلا برای خانم های ایرانی که نسبت به زن های کشورهای دیگر سنتی تر هستند، چیست؟

در نسل های قبل طلا در فرهنگ ما دو حالت داشت، یکی جنبه زینتی و یکی جنبه پشتوانه بودن آن، ولی قبلا وقتی صحبت از نسل می شد می گفتیم 30 یا 40 سال اما با روند رو به سرعتی که این روزها به وجود آمده است، فاصله نسل ها یک سال شده است.


یعنی یک شخص متولد سال 64 کاملا از نظر فکری با متولد سال 65 فرق می کند. نسل حاضر خیلی متفاوت از نسل های گذشته است. تجملات و ظواهر بیشتر برای آنها اهمیت دارد، بحثی که این روزها خیلی داغ است استفاده از برندهاست و تفاخر به چیزهایی که شاید در یک نسل قبل اصلا وجود نداشته است.

بنابراین باتوجه به این دگرگونی، فرهنگ فکری خانم ها مخصوصا دخترهای جوان خیلی تغییر کرده است. شکل ظاهری نسل جوان ما هم به سرعت از حالت اصلی خود دور می شود. این تفاوت ها حتی در هزینه ها هم وجود دارد. در جامعه فعلی، خیلی ها هزینه هایی دارند که چندین سال پیش خانم ها اصلا این هزینه ها را نداشته اند.

 در نتیجه در زمان قبل خانم ها اگر پولی اضافه داشتند آن را به اصطلاح خودشان برای روز مبادا به سرمایه یا طلا تبدیل می کردند و طلا برای خانم های چند سال نسل قبل یک تکیه گاه و پشتوانه بوده است. گو اینکه امروز هم خانم ها به این تکیه گاه نیاز دارند اما تفاوت فکری آنها با نسل قبل باعث شده خیلی به طلا به عنوان پشتوانه مالی نگاه نکنند.

البته به نظر من، بهترین حالت این است که طرز تفکر خودشان را حفظ کنند و مقداری هم از اصالت تفکر نسل های گذشته وام بگیرند. یعنی قسمتی از هزینه های خود را به خرید طلا اختصاص دهند، زیرا با این پشتوانه بهتر می توانند راجع به آینده فکر کنند و تصمیم بگیرند. به تجربه ثابت شده که طلا و جواهرات یک خانم در مواقع ضروری بسیار موثر و کارگشا بوده است.

*در گذشته وقتی آقایان که برای همسران شان طلا می خریدند، به ظاهر شاید برای خانم خانه بود اما در اصل پشتوانه ای برای کل خانواده بود...

بله، شاید در حال حاضر، خانواده ها استحکام و دوام قبل را ندارند.

ریسک سرمایه گذاری در طلا

*به نظر شما عدم تمایل به خرید طلا در خانواده ها به خاطر نوع روابط است یا عدم توانایی اقتصادی؟

هر دوی این موارد موثر است. اما در کل همه این مسائل به خاطر تفاوت فکری نسل حاضر با نسل گذشته است. اساس خانواده ها به خاطر طرز تفکرهای جدیدی که خیلی از آنها متعلق به ما نیست بلکه به نوعی یک فرهنگ وارداتی است، سست شده و این تفکرات تحمیلی اکثر جامعه ما را فرا گرفته و اینکه چه زمانی تغییر کند غیرقابل پیش بینی است.

*غیر از اینکه نگهداری طلا بهترین راه برای حفظ سرمایه است؛ آیا می توان از آن به عنوان سرمایه ای که برای ما تولید درآمد داشته باشد استفاده کنیم؟

نه، سرمایه گذاری در طلا برای کسانی مناسب است که از آن به عنوان منبع درآمد استفاده کند که تخصص این کار را داشته باشد.

*البته منظور من برای مردم عادی بود نه کسانی که حرفه شان این است.


بله، من هم منظورم غیر از طلافروشان است. کسانی که می خواهند از طلا به عنوان منبع درآمد استفاده کنند، حداقل باید از نظر روانی و جسمی قدرت تحمل ریسک داشته باشند.

نوسانات طلا گاهی اوقات هیجانات شدیدی را به شخص وارد می کند. این هیجانات بعضی اوقات قابل تحمل هستند اما در پاره ای موارد هم قابل تحمل نیستند. هر کسی نمی تواند این فشار و هیجان را تا بیاورد.

برای نگهداری پول و حفظ آن در مقابل آسیب های مختلف مثل تورم و از نظر سوددهی ثابت و مداوم، نگهداری طلا بهترین راه است تا در زمان نیاز به پول بتواند خیلی سریع طلا را به نقدینگی تبدیل کند، اما به نظر من و با تجربه ای که طی سال ها کسب کرده ام، داد و ستد با طلا به شخص آسیب وارد می کند و خیلی مواقع این آسیب ها بسیار جدی هستند.

*یک مقدار راجع به نوساناتی که در مورد طلا وجود دارد توضیح می دهید؟ آیا این نوسانات در کوتاه مدت هستند؟

این نوسات در بازار طلا هر روز وجود دارد.

*اما در درازمدت همیشه قیمت طلا رو به بالا بوده است...

درست است، اما برای کسی که می خواهد داد و ستد کند این هیجانات هر روز وجود دارد.

قیمت طلا صعودی است اما خودتان تصمیم بگیرید

*تحلیل شما از بازار طلا در چند ماه آینده چگونه است؟

نه تنها من، بلکه تمام تحلیل گران اقتصادی عقیده دارند، باتوجه به اوضاع اقتصادی دنیا و شرایط فعلی، قیمت طلا و وضعیت طلا در جهان روند صعودی دارد. حالا کسی که این تحلیل را می شنود خودش می تواند تصمیم بگیرد چه کاری انجام دهد، زیرا اگر اتفاقی بیفتد، نمی تواند تقسیر را گردن کسی بیندازد و کسی را سرزنش کند.

*یعنی هیچ چیزی را نمی توان درباره اقتصاد صددرصد تضمین کرد...

بله، هیچ کس نمی داند فردا چه اتفاقی می افتد. حتی در زندگی روزمره ما خیلی چیزها غیرقابل پیش بینی است. در اقتصاد به این اتفاقات می گویند «بحران های آنی» اصولا بحران ها روی قیمت طلا تاثیرگذار هستند، چه بحران های مثبت و چه بحران های منفی. شاید ما امروزه فکر کنیم فردا طلا ارزان می شود، اما یک ساعت بعد اتفاقی می افتد که قیمت طلا بالا برود.


*آیا چون طلا مبنای اقتصاد هر کشوری است به شدت تحت تاثیر این بحران ها قرار می گیرد؟

بله، اولین تاثیر بحران ها روی طلاست.

*چند نمونه از این بحران ها را نام می برید؟

مثل حادثه 11 سپتامبر، یا اتفاقاتی که در حوزه نفت می افتد و یا حتی درگیری لفظی میان روسای کشورها. چند کالا در دنیا وجود دارد که جزو کالاهای استراتژیک است، ازجمله طلا، نفت، پلاتین، آهن و نقره که شاخص کالاهای استراتژیک هستند. تصور کنید قیمت نفت از 100 دلار به 120 دلار برسد. همین 20 درصد بلافاصله روی قیمت طلا اثر می گذارد. به دو دلیل، یکی اینکه نفت یک کالای استراتژیک است و در روابط کشورها خیلی موثر است. یکی بحث انرژی است. انرژی پایه و رکن قیمت تمام شده کالاهاست.

 حتی تولید و استخراج طلا به انرژی یا همان نفت نیاز دارد، پس قسمتی از قیمت تمام شده طلا به قیمت نفت بستگی دارد. در عوض قیمت دلار و طلا رابطه عکس دارند، یعنی قیمت دلار پایین بیاید، قیمت طلا بالا می رود.

سرمایه گذاری در طلا یا سکه کاملا متفاوت است

*اجازه بدهید راجع به سکه و تفاوت آن با طلا هم صحبت کنیم، در این خصوص توضیح می دهید؟

بحث سرمایه گذاری در طلا یا سکه دو مقوله کاملا متفاوت است. سکه تابع عرضه و تقاضا است، اما اصلا قیمت جهانی دارد. البته طلا هم دو قسمت دارد: یکی زیورآلات، یکی هم شمش طلا، زیورآلات هزینه ساخت دارند و در زمان فروش مقداری از قیمت شان را از دست می دهند که معمولا بین 5 تا 25 درصد قیمت است.

*آیا قیمت شمش طلا، بیرون از ایران هم همین قدر است؟

بله همین قیمت است و هیچ تفاوتی ندارد و نهایتا یک یا 2 درصد فرق دارد. مثلا یک اونس طلا 1700 دلار است. حالا اگر قیمت دلار بالا و پایین برود، فرقی نمی کند چون در بیرون از ایران بابت یک اونس طلا به شما 1700 دلار پول می دهند.

 اما سکه کالا است. یعنی سکه در ایران به عنوان یک کالا تلقی می شود و قیمت این کالا تابع عرضه و تقاضا است، چون متولی فروش و واگذاری سکه در انحصار یک نهاد، یعنی بانک مرکزی است. اگر بانک مرکزی سکه وارد بازار کند قیمت سکه متعادل است؛ در غیر این صورت افزایش قیمت دارد. بیشتر از قیمت جهانی که در اصطلاح به آن «حباب» می گویند.


*چرا بانک مرکزی به اندازه سکه واگذار نمی کند تا قیمت آن متعادل بماند؟

بانک مرکزی متولی سیاست پولی کشور است. اگر بیشتر از حد هم سکه عرضه کند قیمت کاهش پیدا می کند و کاهش قیمت سکه یعنی خروج طلا از کشور. چون مردم در این جا ارزان می خرند و خارج از ایران گران تر می فروشند و این کار برای شان می صرفد.

نوسانات قسمت سکه به خاطر کمبود و اضافه عرضه بانک و خرید مردم است برای همین قیمت سکه خیلی از قیمت طلا پیروی نمی کند که به همین دلیل حباب است.

*پیشنهاد شما برای خرید سکه در ماه محرم و صفر چیست؟

اصولا وقتی باید سکه خرید که حباب و هیجان نداشته باشد و روال آن ثابت باشد. مثلا در ایام محرم و ماه صفر قیمت سکه ثبات بیشتری دارد زیرا مناسبت نداریم، تقاضا کاهش پیدا می کند و دقیقا قیمت سکه به سطح قیمت جهانی می رسد. بنابراین این زمان بهترین زمان برای خرید سکه است.

*بعد از این ایام قیمت سکه بالا می رود؟

همیشه در زمان مناسبت ها، مثل عقد و عروسی، عید نوروز، تقاضا برای خرید سکه زیاد می شود. نمی گوییم قیمت سکه بعد از این ایام بالا می رود، اما دچار هیجان می شود.

جواهر باید مرغوب باشد

*در ایران معمولا گرایش مردم به جواهرات به علت گران بودن آن خیلی زیاد نیست؟ یک توضیح هم راجع به قیمت و ارزش جواهر می دهید؟

برای کسانی که دغدغه اقتصادی دارند طلا بهتر است. جواهر خیلی باارزش است اما هزینه دارد. قیمت جواهر می تواند حفظ سرمایه برای خانواده ها باشد، اما معمولا جواهر را باید از مراکز فروش خاص و معتبر تهیه کرد. کسانی که می خواهند روی جواهر سرمایه گذاری کنند که مرغوبیت بالایی داشته باشند.


نوع سنگ فرق ندارد، اما باید بهترین در نوع خود باشد. مثلا یک الماس درشت و پاک و سفید همیشه ارزشش رو به افزایش است یا یک زمرد و... به طور کلی جواهرات درجه یک و مرغوب روز به روز ارزش افزوده شان بیشتر می شود، اما جواهراتی که مرغوب نیستند، ارزش آن چنانی ندارند.

*یک سوالی که شاید در شرایط فعلی خیلی ساده به نظر برسد. بین پس انداز پول در بانک و خرید طلا شما کدام یک را پیشنهاد می کنید؟

از من نپرسید (خنده) فردا بانک ها به من اعتراض می کنند. من طلا را ترجیح می دهم، زیرا تورم روی آن تاثیر ندارد و می توان خیلی سریع آن را به پول نقد تبدیل کرد و این که طلا همیشه ارزش ذاتی خود را حفظ می کند.

منبع